Nỗi lo lạm phát tăng không chỉ hiển hiện ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước khác trên thế giới. Đặc biệt là thời điểm bùng nổ dịch bệnh Covid trong năm vừa qua cho đến hiện tại. Trong bối cảnh giá cả hầu hết các loại hàng hóa đều trong xu hướng tăng cao; thì tìm ra “bến đỗ” cho khoảng tiền nhàn rỗi của mình là khá khó khăn. Vậy nên đầu tư gì khi lạm phát tăng cao? Chúng ta cùng đi tìm câu trả lời nhé!
Lạm phát tiền tệ là gì?
Lạm phát là sự tăng mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian; và sự mất giá trị của một loại tiền tệ. Khi so sánh với các nước khác thì lạm phát là sự giảm giá trị tiền tệ của một quốc gia này so với các loại tiền tệ của quốc gia khác. Phạm vi ảnh hưởng là một vấn đề gây tranh cãi giữa các nhà kinh tế học vĩ mô. Ngược lại với lạm phát là giảm phát. Một chỉ số lạm phát bằng 0 hay một chỉ số dương nhỏ; thì được người ta gọi là sự ổn định giá cả.
Lạm phát có 3 mức độ:
- Lạm phát tự nhiên: 0 – dưới 10%
- Lạm phát phi mã: 10% đến dưới 1000%
- Siêu lạm phát: trên 1000%
Trên thực tế, các quốc gia chỉ kỳ vọng lạm phát chỉ xảy ra khoảng 5% trở xuống là con số lý tưởng.
Nguyên nhân gây nên lạm phát?
Lạm phát do cầu kéo
Khi nhu cầu thị trường về loại mặt hàng nào đó tăng lên sẽ khiến giá cả của nó tăng theo; đồng thời kéo theo giá cả của các mặt hàng khác cũng leo thang. Hệ quả dẫn đến sự tăng giá của hầu hết các mặt hàng hóa trên thị trường. Lạm phát do sự tăng lên về cầu (nhu cầu tiêu dùng của thị trường) được gọi là “lạm phát do cầu kéo”.
Hiện tại ở Việt Nam và thế giới nói chung, giá xăng tăng cao kéo theo giá cước taxi tăng lên; giá thực phẩm tăng, nông sản cũng tăng theo…. là một ví dụ điển hình.
Lạm phát do chi phí đẩy
Chi phí đẩy của doanh nghiệp bao gồm tiền lương, giá cả nguyên liệu đầu vào, thuế, máy móc,… Khi giá cả của một hoặc nhiều yếu tố này tăng lên thì tổng chi phí sản xuất cũng tăng lên. Do đó, giá thành sản phẩm cũng phải tăng lên nhằm bảo toàn lợi nhuận. Mức giá chung của toàn nền kinh tế tăng lên được gọi là “lạm phát do chi phí đẩy”.
Lạm phát do cơ cấu
Với ngành hàng kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp tăng dần tiền công “danh nghĩa” cho người lao động. Nhưng cũng có những nhóm ngành kinh doanh không có hiệu quả; doanh nghiệp cũng theo xu thế buộc phải tăng tiền công cho người lao động.
Nhưng vì những doanh nghiệp đó kinh doanh kém hiệu quả; nên khi phải tăng tiền công, doanh nghiệp buộc phải tăng giá sản phẩm để đảm bảo mức lợi nhuận và làm phát sinh lạm phát.
Lạm phát do cầu thay đổi
Khi thị trường giảm nhu cầu tiêu thụ về một mặt hàng cụ thể; trong khi lượng cầu về một loại hàng khác lại tăng lên. Nếu thị trường có người cung cấp độc quyền và giá cả có tính chất cứng nhắc phía dưới (chỉ tăng mà không thể giảm, tương tự giá điện ở Việt Nam); thì mặt hàng mà lượng cầu giảm vẫn không giảm giá. Trong khi đó mặt hàng có lượng cầu tăng thì lại tăng giá. Kết quả là mức giá chung đẩy tăng lên, dẫn đến lạm phát.
Lạm phát do xuất khẩu
Khi xuất khẩu tăng, dẫn đến tổng cầu tăng cao hơn tổng cung; khi đó, toàn bộ sản phẩm được thu gom cho xuất khẩu khiến lượng hàng cung cấp cho thị trường trong nước giảm; khiến tổng cung trong nước thấp hơn tổng cầu. Khi tổng cung và cầu mất cân bằng sẽ nảy sinh lạm phát.
Lạm phát do nhập khẩu
Khi giá hàng nhập khẩu tăng (do giá cả trên thế giới tăng hoặc thuế nhập khẩu tăng) thì giá bán sản phẩm đó trong nước cũng phải tăng lên. Khi mức giá chung bị giá nhập khẩu đội lên dẫn đến hình thành lạm phát.
Lạm phát tiền tệ
Khi cung lượng tiền lưu hành trong nước tăng; chẳng hạn do ngân hàng trung ương mua vào ngoại tệ để giữ đồng tiền trong nước không mất giá so với ngoại tệ; hay do ngân hàng TW mua công trái theo yêu cầu của nhà nước khiến lượng tiền trong lưu thông tăng lên cũng là nguyên nhân dẫn đến lạm phát.
Tình trạng lạm phát ở Việt Nam hiện nay
Thực tế, các quốc gia kỳ vọng lạm phát chỉ xảy ra khoảng từ 5% trở xuống. Thử nghĩ, 1 năm tăng trưởng kinh tế kỳ vọng khoảng 10% thì tiền mất giá tầm 5% là vừa đủ. Tính ra quốc gia đó sẽ có 5% tăng trưởng thực sự.
Việt Nam thuộc một trong số ít quốc gia có tỷ lệ lạm phát liên tục cao suốt mấy chục năm qua; ảnh hưởng lớn đến việc ổn định giá trị của đồng tiền, hoạt động kinh doanh sản xuất,và tâm lý ngưòi dân.
Theo số liệu của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), lạm phát của Việt Nam trong 37 năm, từ 1980 – 2015 là 2.000%. Trong đó có 3 năm lạm phát lên đến 3 con số (gọi là siêu lạm phát hay lạm phát phi mã) và 14 năm khác lên đến 2 con số. Lạm phát phi mã 3 con số trong 3 năm 1986 – 1988 (năm 1986 là 774,7%, năm 1987 là 323,1%, năm 1988 là 393%). Kỷ lục lạm phát ở Việt Nam diễn ra hồi năm 1986, với 4 con số được ghi nhận có sự khác nhau: 453,4; 587,2; 774,7% và 800%.
Một trong những biện pháp chống tình trạng lạm phát thành công là nâng cao lãi suất huy động.
- Năm 1986, mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm được tăng đột ngột từ 0,54%/tháng (6,48%/năm) lên đến 2% tháng (24%/năm) đối với tiền gửi được bảo hiểm giá trị; và 6% – 8% tháng (72 – 96%/năm) đối với tiền gửi không được bảo hiểm giá trị.
- Vào 1989, mức lãi suất gửi tiết kiệm được tăng đột ngột từ 1,5%/tháng (18%/năm) lên 9%/tháng (108%/năm) đối với lãi suất tiền gửi không kỳ hạn; và 12%/tháng (144%/năm) đối với tiền gửi có kỳ hạn 3 tháng; lập kỷ lục về lãi suất trong lịch sử ngành Ngân hàng và cũng như toàn bộ nền kinh tế.
Nếu tính theo mệnh giá của đồng tiền, năm 1959 phát hành đồng 1 xu; thì đến từ 2003 trở đi chỉ còn lưu hành 100 đồng trở lên. Nghĩa là đồng tiền đã mất giá trị 10.000 lần.
Nếu tính theo mức lương tối thiểu của cán bộ, công viên chức và lực lượng vũ trang; thì sau 34 năm, từ năm 1985 đến 2019, đồng tiền mất giá khoảng 6.772 lần. Cụ thể là vào 1985, mức lương tốĩ thiểu là 220 đồng/tháng. Mức này dựa trên cơ sở cải tiến chế độ tiền lương; bãi bỏ chế độ cung cấp các hiện vật theo giá bù lỗ; chuyển sang chế độ trả lương bằng đồng tiền, xoá bỏ bao cấp (hay được gọi là bù giá vào lương).
Mức lương tối thiểu (mức lương cơ sở) đốĩ với cán bộ, công viên chức và lực lượng vũ trang từ ngày 01/7/2019 là 1.490.000 đồng/ tháng. Còn nếu tính theo mức tối thiểu áp dụng đối với lao động doanh nghiệp tại phần lớn các quận, huyện thành phố Hà Nội, Hải Phòng, HCM từ 2020 là 4.420.000 đồng/tháng; thì đồng tiền đã mất giá lên đến 20.000 lần.
Ảnh hưởng của lạm phát đến nền kinh tế
Ảnh hưởng tích cực
Lạm phát không hẳn bao giờ cũng gây ra những tác hại cho nền kinh tế. Khi tốc độ lạm phát vừa phải từ 2-5% ở các nước phát triển; và mức dưới 10% ở các nước đang phát triển sẽ mang lại vài lợi ích cho nền kinh tế như sau:
- Kích thích tiêu dùng, đầu tư, vay nợ, giảm thất nghiệp trong xã hội.
- Cho phép chính phủ có thêm khả năng chọn lựa các công cụ kích thích đầu tư vào các lĩnh vực kém ưu tiên thông qua mở rộng tín dụng; giúp phân phối lại thu nhập và những nguồn lực trong xã hội theo định hướng mục tiêu; và trong một khoảng thời gian nhất định có chọn lọc. Tuy nhiên, đây là việc khó và đầy mạo hiểm; nếu không dành chủ động thì dễ gây nên hậu quả xấu.
Tóm lại, lạm phát là một căn bệnh mãn tính của nền kinh tế, vừa có tác hại lẫn lợi ích. Khi nền kinh tế có thể duy trì, điều tiết và kiềm chế được lạm phát ở tốc độ vừa phải thì nó thúc đẩy kinh tế tăng trưởng.
Ảnh hưởng tiêu cực
Lạm phát và lãi suất
Lạm phát tại nhiều quốc gia trên thế giới khi xảy ra cao và triền miên có ảnh hưởng xấu tới mọi mặt; từ đời sống kinh tế, chính trị và xã hội của quốc gia. Trong đó, tác động đầu tiên của lạm phát là lên lãi suất.
Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát
Do đó, khi lạm phát tăng cao, nếu muốn cho lãi suất thực ổn định và thực dương; thì lãi suất danh nghĩa phải tăng lên theo tỷ lệ lạm phát. Việc tăng lãi suất danh nghĩa dẫn đến hậu quả mà nền kinh tế phải gánh chịu đó là suy thoái kinh tế và thất nghiệp gia tăng.
Lạm phát và thu nhập thực tế
Giữa thu nhập thực tế và danh nghĩa của người lao động có quan hệ với nhau qua con số tỷ lệ lạm phát. Khi lạm phát tăng cao mà thu nhập danh nghĩa không thay đổi sẽ làm cho thu nhập thực tế của người lao động giảm xuống.
Lạm phát vừa làm giảm giá trị thật của những tài sản không có lãi; vừa làm hao mòn giá trị của những tài sản có lãi; tức là làm giảm thu nhập thực từ các khoản lãi, khoản lợi tức. Đó là do chính sách thuế nhà nước được tính trên cơ sở của thu nhập danh nghĩa. Khi lạm phát tăng lên, những người đi vay tăng lãi suất danh nghĩa nhằm bù vào tỷ lệ lạm phát tăng cao; mặc dù tiền thuế suất vẫn không tăng.
Từ đó, thu nhập ròng (thu nhập thực) của người cho vay = thu nhập danh nghĩa – tỉ lệ lạm phát bị giảm xuống. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế xã hội. Như thất nghiệp gia tăng, suy thoái kinh tế; đời sống người lao động khó khăn hơn làm giảm lòng tin của dân chúng với Chính phủ.
Lạm phát và phân phối thu nhập không bình đẳng
Khi lạm phát tăng cao, giá trị đồng tiền giảm xuống, người đi vay sẽ hưởng lợi trong việc vay vốn trả góp để đầu cơ kiếm lời. Điều này càng tăng thêm nhu cầu tiền vay trong nền kinh tế và đẩy lãi suất lên cao.
Lạm phát tăng còn khiến những người giàu có dùng tiền vơ vét và thu gom tài sản, hàng hoá, nạn đầu cơ xuất hiện. Tình trạng này càng dễ làm mất cân đối nghiêm trọng quan hệ cung – cầu trên thị trường; giá cả hàng hoá cũng càng lên cơn sốt cao hơn.
Cuối cùng, những người dân vốn đã nghèo càng trở nên khó khăn hơn. Họ thậm chí không mua nổi những món hàng tiêu dùng thiết yếu. Trong khi đó, những nhà đầu cơ đã vơ vét sạch hàng hoá và càng trở nên giàu có hơn. Tình trạng lạm phát như vậy có thể gây những rối loạn trong nền kinh tế; tạo ra khoảng cách lớn về thu nhập, mức sống giữa người giàu và người nghèo.
Lạm phát và nợ quốc gia
Lạm phát lớn làm cho Chính phủ được lợi do thuế thu nhập đánh vào người dân; nhưng các khoản nợ nước ngoài sẽ trở nên trầm trọng hơn. Chính phủ được lợi trong nước nhưng lại bị thiệt với nợ nước ngoài. Lý do vì: lạm phát đã làm tỷ giá giá tăng nhanh và đồng tiền trong nước trở nên mất giá nhanh hơn so với đồng tiền nước ngoài tính trên các khoản nợ.
Đầu tư gì khi lạm phát tăng cao?
Lạm phát tăng nên đầu tư gì? – Vàng đang được ưu ái
Vàng trước tiên là một loại hàng hóa. Đặc điểm của loại hàng hóa này là rất quý hiếm; được mọi người yêu thích; không thay đổi chất lượng; dễ được nhận biết và được chấp nhận trao đổi. Vàng vừa là một loại hàng hóa; vừa là một công cụ trung gian trong trao đổi hàng hóa
- Tiếp xúc với một chất lượng cao, đầu tư phát triển theo định hướng
- Bảo vệ chống lại biến động kinh tế
- Đòn bẩy trong việc đạt được tính thanh khoản tiền mặt nhanh chóng
Đầu tư vào vàng sẽ tạo ra lợi nhuận cao hơn đầu tư chứng khoán; mặc dù mang nhiều rủi ro. Ngoài ra, nhà đầu tư tốt nhất nên đầu tư vàng dài hạn trên 1 năm và tránh lướt sóng; do giá thế giới và trong nước chênh lệch rất lớn khi thị trường biến động mạnh. Hơn nữa, vàng có tính thanh khoản không thua kém tiền mặt.
Đầu tư vào nhà đất có an toàn khi đi tìm giải đáp nên đầu tư gì khi lạm phát tăng cao?
Với bất động sản, nếu được “đầu tư” khôn khéo đều là vụ làm ăn thu lợi nhuận tốt về lâu dài. Vấn đề của bất động sản là ở chỗ, người ta thường đổi bán nhà cũ mua nhà mới để ở; và do đó thường không nhận ra giá trị đầu tư của nhà đất. Họ sẽ dễ dàng bán nhà cũ và mua nhà mới khi nhu cầu sống thay đổi. Trong khi đó, những nhà đầu tư kinh nghiệm đều biết cách tìm những trái ngon chưa chín trong bất động sản; và kiên nhẫn chờ đến khi trái chín muồi để thu hoạch. Họ hiểu quá trình này sẽ không diễn ra trong một vài tuần; mà phải một vài năm hoặc thậm chí một thập kỷ.
Nếu bạn vay mua nhà với lãi suất cố định, khi lãi suất tăngp; nghĩa là bạn phải trả món nợ trong tương lai ít hơn so với người vay sau bạn. Trong khi đó, giá nhà và đất trung bình luôn tăng cùng với thời gian. Trong giai đoạn điều chỉnh sau mỗi lần sốt đất, giá nhà đất có thể giảm; nhưng trung bình, giá nhà sẽ có xu hướng tăng, và dập tắt ảnh hưởng của lạm phát.
Vậy nên làm gì khi lạm phát tăng cao? Đó là thay vì gửi tiền vào ngân hàng với lãi suất không đáng kể so với tốc độ lạm phát; ta nên cân nhắc đầu tư vào bất động sản.
Đầu tư vào cổ phiếu có tránh được lạm phát?
Vậy nên làm gì khi lạm phát tăng cao? Sở hữu cổ phiếu là một ý kiến tốt để bảo vệ tài sản trước lạm phát. Có thể lập luận rằng: công ty cũng giống như cá nhân. Nếu đầu tư không hợp lý, thì sẽ dẫn đến thua lỗ. Và vì thế không thể tránh được hậu quả của lạm phát. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ công ty sẽ điều chỉnh giá bán theo mặt bằng giá chung dẫn đến tăng lợi nhuận. Do đó, tăng giá trị cổ phiếu. Nên mua cổ phiếu của những công ty có khả năng tăng giá trong thời kỳ diễn ra lạm phát. Điều này dĩ nhiên cần có kiến thức đầu tư thị trường cổ phiếu.
Chứng khoán
Chứng khoán là cách gia tăng lợi nhuận rất tốt, đặc biệt là đầu tư vào những công ty lớn, uy tín. Cổ phiếu cũng giúp nhiều nhà đầu tư thu được lợi nhuận nhanh chóng trong thời gian ngắn hơn so với các hình thức như vàng hay BĐS; và cũng là một cách tốt để doanh nghiệp có thêm động lực mở rộng sản xuất, duy trì hoạt động trong suốt thời điểm lạm phát. Tuy vậy, rủi ro khi đầu tư cổ phiếu là cao hơn nhiều kênh tài chính khác; và cũng biến động hơn hẳn.
Đầu tư tiền ảo tránh lạm phát tăng
Để thay thế các khoản đầu tư vào vàng, BĐS,… – một tài sản truyền thống được cho là giúp chống lại lạm phát đó là tiền ảo. Bitcoin đang được coi là “vàng kỹ thuật số”; và về mặt lý thuyết nó có thể bảo vệ tài sản của nhà đầu tư trước các cú sốc từ lạm phát. Dù vậy, vẫn phải lưu ý rằng chưa chuyên gia nào chắc tiền ảo có phải một hàng rào ngừa lạm phát hiệu quả trong dài hạn không.
Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là khi bạn đầu tư vào một quỹ mở, công ty quản lý quỹ mà bạn chọn sẽ có các chuyên gia tài chính dày kinh nghiệm, kiến thức sẽ đầu tư thay bạn. Giúp tối ưu nguồn vốn cũng như hạn chế rủi ro. Đây là kênh phù hợp cho những ai không có thời gian nhiều cũng như chưa nhiều kiến thức về tài chính.
Mua chứng chỉ quỹ cũng chính là hình thức đầu tư dài hạn, đừng nên vì 1 phút thấy thị trường “đỏ” mà đã bán ngay! Đó là một trong những cảm xúc mà nhà đầu tư cần phải bỏ ngay; đừng bao giờ để nỗi sợ hãi lấn át vì đây là cuộc chơi dài hạn; không phải là chơi “lướt sóng” mà phải cắt lỗ ngay.
Kết luận
Bạn đã chọn cho mình hình thức đầu tư nào làm bến đỗ cho thời kỳ lạm phát tăng chưa? Với tình hình hiện tại, biến động kinh tế là khó khăn; nhưng thông minh chọn cho mình lối đi riêng an toàn thì vượt bão là không khó. Chúc các bạn tìm được hướng đi riêng cho mình!
Truy cập đường dẫn để xem nhiều tin tức Đầu Tư Gì? của group29khoinghiep bạn nhé!!!
Có thể bạn sẽ quan tâm:
Thời buổi bệnh dịch khó khăn, nên đầu tư gì bây giờ hiệu quả mà an toàn?
TÌM HIỂU NGAY